Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Güzele bakmak sevaptır.
Güzel olan her şeyi görmelidir; insanda yaratma, güzel şeyler yapma isteği uyandırır.
“İyiyi görmenin yoktur sevabı / Getir cananım görür hicabı.” (Taşlıcalı Yahya Beğ)
Erken kalkan yol alır, er evlenen döl alır.
Bir işin zamanında yapılması halinde iyi sonuç alınacağını anlatır.
“Er kalkan âşık menzile yetti Sen de tedariki gör yavaş yavaş.” (Ruhsati)
Öksüz kuzu toklu olmaz.
Kayırıcısı olmayan kimse ilerleyip yükselemez.
Bakmakla usta olunsa, köpekler (kediler) kasap olurdu.
Bakarak öğrenilmez, yaparak öğrenilir.
Nefesin elverirse (güvenirsen) borazancı başı ol.
Yapabileceğin işe giriş, anlamında söylenir.
Alışmış kudurmuştan beterdir.
Kötü alışkanlıklar insanı gülünç durumlara düşürür, onuru kırılır, toplumdaki yeri bozulur. İşlerini yürütemez, perişan olur ve kolay kolay eski durumuna dönemez. Örnek: içki alışkanlığı.
Çobanın gönlü olursa, tekeden süt sağar (yağ çıkarır).
Olmazı olur yapmak. Değişmez doğrular gibi görünen birçok şey zamanla değişmiştir. Kuvvetli istek, kesin karar ve insan emeği, olmazı olur yapmış; yeni yeni şeyler yaratmıştır, Halk edebiyatında adı geçen Ferhat, olmazı olur yapmanın efsanevi bir örneğidir.
“Buna kimi âdem-i imkân derler, / Olmaz olmaz deme, olmaz olmaz.” (Fatih) / “Rahat etmekse muradın çobanın gönlünü yap Çoban isterse eğer bir tekeden yağ çıkarır.” (Hamami Zade İhsan)
Ay (gün) var yılı besler, yıl var ayı (günü) beslemez.
Bak: Gün (ay) var yılı besler, yıl var günü (ayı) beslemez.
Ada bana, adayım sana.
Birinden yakınlık, iyilik beklemek için ona yakınlık göstermek, iyilik yapmak gerekir.
Atım tepmez, itim kapmaz deme (Atın tepmezi, itin kapmazı olmaz).
Kimi konularda kuşkulu olmak gerekir, yüzde yüz güven doğru değildir.

Pages