Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Ucuzdur vardır illeti, pahalıdır vardır hikmeti.
Ucuz olan şeye fazla ilgi göstermemeli; pahalı şeyden de fazla çekinmemeli anlamına söylenir.
İyiliğe iyilik her kişinin kârı, kötülüğe (kemliğe) iyilik er kişinin kârı.
İyiliğe karşı iyilik doğal bir davranıştır. En önemlisi kötülüğe iyilikle cevap vermektir. Bunu da ancak her yönden olgunlaşmış kişiler yapabilir.
Altın leğenin kan kusana ne faydası var?
Kişi mutlu değilse, başkalarının mutluluğu, onu fazla etkilemez. Toprak, doğanın en zengin kaynaklarından biridir. Toprakla uğraşan birinin toprağı yoksa, onun için bu zenginlik neye yarar. Kış, üşümeyenler için; yağmur, ıslanmayanlar için eğlencelidir. Kişi yaşama olanaklarına sahip değilse, hiç bir şeyden tat alamaz.
Saksağan danayı (karga mandayı) babası hayrına bitlemez.
Bak: “Karga mandayı (saksağan danayı) babası hayrına bitlemez.
Ağaran baş ağlayan göz gizlenmez.
Kimi gerçekler vardır ki saklanamaz.
Aç arslandan tok domuz yeğdir.
Aç, iyi yaradılışlı, iyi huylu olsa bile tehlikelidir. İnsanların karnı doyunca, kötü yaradılışlı olsa da iyi olma gereğini duyarlar.
İnsan gönlünün artığını söyler.
Söylenmiş gelişigüzel sözlerde, yapılan şakalarda, başkalarına pek de açıklanmak istenmeyen duygu ve düşüncelerin sezildiği anlatılır.
Yırtıcı kuşun ömrü az olur.
Hayatı mücadelelerle geçen kimsenin çok yıpranacağı için ömrü az olur, anlamında söylenir.
Testi su yolunda kırılır.
“Su testisi su yolunda kırılır” atasözüyle eşanlamlıdır.
Gözden ırak olan gönülden de ırak olur.
Birbirinden uzun süre ayrı kalanların aralarındaki sevginin zamanla azalacağını anlatır.
“Ateş alan yanmaz mı Akan su bulanmaz mı Gözden ırak olanlar Gönülden de olmaz mı?” (Halk Türküsü)

Pages