Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Bülbülü altın kafese koymuşlar, “ah vatanım” demiş.
Her insanın, her canlının bir vatanı vardır. Vatanını sevmeyen insan düşünülemez. Vatanından uzun süre ayrılan kimseler “daüssıla” yurt özlemi hastalığına tutulurlar. İnsan, ancak vatanında mutlu olabilir.
“Bülbülü koysalar altun kafese Gine özler ister vatan demişler.” / “Sanmayınız mihneti gam bülbülle gülden geldi, / Kafese girdi belâ başına dilden geldi.”
Bugünün işini yarına bırakma.
Bugünün insanının boş zamanı yoktur. Her an bir iş yapmak zorundadır. Günlük iş bitmezse ertesi günkü de eklenir ve gide gide altından kalkılmaz olur.
“İt ağzı tutulmaz her sözü duyma Bugünkü işini yarına koyma.” (Mir’ati) / “Bugünkü işini koyma yarma Yar yıkıldığı gün tozar demişler.” (Levni)
Bekârlık sultanlık.
Aile sorumluluğuna katılmak istemeyenler rahat etmek için evlenmemek gereğini duyarlar.
El için yanma nare, yak çubuğunu keyfini ara.
Başkaları için hayatını tehlikeye atmamayı öğütleyen bir sözdür.
“Meşhur bir kelamdır sen kazan sen ye El için yok yere ateşe yanma.” (Huzuri) / “El için ağlayan gözünden olur Kızını döğmeyen dizinden olur.” (Mir ati)
Borç yiğidin kamçısıdır.
İnsan, işi gereği zaman zaman borçlanır. Borcunu ödemek için daha çok çalışmak zorunda kalır. Sonuç verimli olur.
Kel ölür sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur.
Sahip olunan kimi şeylerin, ancak kaybolduktan sonra değerinin anlaşıldığını anlatır. / “Kaçan balık büyük olur” atasözüyle eşanlamlıdır.
“Kel ölür sırma saçlı olur Kör ölür badem gözlü / Meltem gibi delikanlılar, kardeşim çürüyor Ne keldirler ne de kör.” (Bedri Rahmi Eyuboğlu)
Kısmet gökten zembille inmez.
Kazancın kendi kendine yaratılmadığını, bir emek karşılığında meydana geldiğini anlatır.
İşleyen demir pas tutmaz (paslanmaz ışıldar).
Çalışan başarır, toplum içinde bir yeri olur. İş yaptıkça daha gelişir. / “Yuvarlanan taş yosun tutmaz” atasözüyle eşanlamlıdır.
“Sapandan ibret al, o sürer çifti İşleyen bir demir ışlar demişler.” (Figani)
Ahmak iti yol kocatır.
Bak: Akılsız köpeği yol kocatır.
Papaz her gün pilav yemez.
Bak: “Her gün papaz pilav yemez.

Pages