Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Bir kimsenin adı çıkacağına cam çıksın.
Bak: “İnsanın adı çıkmadansa canı çıkması yeğdir.”
Beş parmağın hangisini kessen acımaz.
Evlâtlar arasında fark gözetilmez.
Kabahat (suç) öldürende değil, ölendedir (Kabahat ölende mi, öldürende mi?)
Kimi zaman suç ölende aranır, öldürene bu işi işlettiği, onu tahrik ettiği için. / Kabahat samur kürk olsa, kimse sırtına (üstüne) almaz. İnsanların işledikleri kusuru kusur saymadıklarını, kendilerini haklı gördüklerini yada kusurlu olmak istemediklerini anlatır.
Çanağa ne doğrarsan kaşığına o çıkar.
Ne ekersen onu biçersin. İyilik yapan iyilik, kötülük yapan kötülük görür.
“Dikmedin ağaç dilersin yemişi Ekmeyecek ne biçersin ey kişi.” (Miftah)
Var eli titremez.
Varlıklı kimse, rahat davranır.
Issız eve it buyruk.
Sahip çıkılmayan bir yere, bir şeye, başkalarının malında gözü olan ve pusuda bekleyen kimseler sahip çıkar.
Güvenme (inanma) dostuna, saman doldurur postuna.
Hiç bir kimseye yüzde yüz güvenmemenin gereğini anlatır.
“Fırsatını bulsa ipini çeker En iyi dostundan sakın sen seni.” (Sümmani) / “Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sadık yârim kara topraktır.” (Âşık Veysel) “Dostuna da fırsat düşürme keman Dost dostum ağmanın arar demişler.” (Mevci)
Ardıcın közü olmaz, yalancının sözü olmaz.
Ardıç ağacı çabuk yanar kül olur, közü olmaz. Yalancının da sözüne inanılmaz.
Arife târif gerekmez.
Bir şeyi bilene, öğretmeye kalkmak doğru değildir.
“Meseldir ârife târif ne hacet. / Ben nâçar eden sen değil misin.” (Seyrânî)
Kör Allaha nasıl bakarsa, Allah da köre öyle bakar.
İnsanlar genellikle davranışlarının karşılığını aynı ölçüde görürler.

Pages