Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Öküz öldü, ortaklık bozuldu.
Dostluk yada bir yakınlık maddi bir çıkarla kurulmuşsa, maddi çıkarın bozulmasıyla dostluğun ve yakınlığın sona ereceğini anlatır.
Bakmakla usta olunsa, köpekler (kediler) kasap olurdu.
Bakarak öğrenilmez, yaparak öğrenilir.
Ekmekle oynayanın ekmeğiyle oynanır.
Başkasının hakkını yiyen bir gün olur aynı durumla karşılaşır.
Kimi köprü bulamaz geçmeye, kimi su bulamaz içmeye.
Plansız ve âdil olmayan bir düzende birtakım tutarsızlıkların, tersliklerin olabileceğini anlatır.
At sahibine göre eşinir (kişner).
İnsan başkalarının buyruğunda olduğu sürece, serbest düşünemez, serbest davranamaz, kişilik sahibi olamaz.
Eşek kocamakla (büyümekle) tavla başı olmaz.
Yeteneksiz biri bir işte çok eski de olsa gereği kadar başarılı olamaz.
Rağbet güzel ile zenginedir.
Güzellikle zenginliğin büyük ilgi gördüğünü anlatır.
“Sür deveci develeri engine Şimdi rağbet güzel ile zengine.” (Halk Türküsü)
Güvenme (inanma) dostuna, saman doldurur postuna.
Hiç bir kimseye yüzde yüz güvenmemenin gereğini anlatır.
“Fırsatını bulsa ipini çeker En iyi dostundan sakın sen seni.” (Sümmani) / “Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sadık yârim kara topraktır.” (Âşık Veysel) “Dostuna da fırsat düşürme keman Dost dostum ağmanın arar demişler.” (Mevci)
Kırkından sonra azam teneşir paklar.
Belli bir yaştan sonra çevrenin yadırgadığı bir davranışta bulunanların kınandığını anlatır.
“Uyup nefse sakın çıkma yolundan Çare yoktur kırkdan sonra azana.” (Mengûşi)
İp kırıldığı (koptuğu) yerden ulanır (bağlanır).
Olumsuz bir olayda, gerçeği kabul edip bir çare aramanın gereğini anlatır.

Pages