Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Anasına bak kızım al, kenarına bak bezini al.
Yakın çevre, insanı etkiler. Ana ile babanın çocuk eğitiminde büyük yeri vardır. Ayrıca soyaçekim de bilimsel bir gerçektir. Genellikle çocuk, dış görünüşü ve iç yapısı yönünden anne ve babasına benzer.
“Şabı kaynatmakla olur mu şeker Meşhur sözdür her cins cinsine çeker.” (Gedayi) / “Anlamaza davul çalsan az gelir Anlayana sivrisinek saz olur.” (Mesti)
Eşeğin kulağım kesmekle küheylan olmaz.
Aşağılık birine ne yapılırsa yapılsın aşağılık olmaktan kurtulamayacağını anlatır.
“Eşeğe giydirsen nakışlı bir çul At olmaz, huyunca zırlar demişler.” (Mevci)
Ulu söz dinlemeyen uluyakalır.
Tecrübeli ve sözlerine güvenilir büyüklerin sözünü tutmayanların zarar göreceklerini anlatır.
Arife târif gerekmez.
Bir şeyi bilene, öğretmeye kalkmak doğru değildir.
“Meseldir ârife târif ne hacet. / Ben nâçar eden sen değil misin.” (Seyrânî)
Cömertle nekesin harcı birdir.
Nekes (cimri) her şeyin en ucuzunu, dolayısıyla en kötüsünü alır. Bu yüzden de aldığı şey çabuk eskir, çabuk tükenir. Cömertse çok para vererek o şeyin en iyisini alır. Bu yüzden de aldığı şey işe yarar. Sonunda cimri de cömert gibi çok para harcamış olur.
Yüz verme arsız olur, az verme hırsız olur.
Bak: “Çok söyleme arsız edersin, aç bırakma hırsız edersin.”
Hayırlı evlât neylesin malı, hayırsız evlât neylesin malı.
iyi bir evlât, çalışıp kazanabilir; iyi olmayan evlâtsa kazanılmış malı harvurup harman savurur.
Acele yürüyen yolda kalır.
Acele yapılan işte genellikle olumlu sonuç alınamaz.
El ile gelen düğün bayram.
Çoğunluğun içinde bulunduğu yada uğradığı bir sıkıntıya gönül rahatlığıyla katlanmak gerektiğini anlatır.
İnsanoğlu (ademoğlu) çiğ süt emmiş.
İnsanın sırasında yanılabileceğim, doğru olmayan bir davranışta bulunabileceğini anlatır.

Pages