Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Bugün bana ise, yarın sana
Bir olayın herkesin başına geleceğini anlatır.
Eteğine düşmek
Yalvarmak.
Balta olmak
Rahatsız etmek, zorbalık etmek. (*)
Birinden ısrarla bir şey isteme, rahatsız etme hallerinde “balta olmak” deyimi kullanılır. Üçüncü Selim. İkinci Mahmut zamanlarında Yeniçeriler, öylesine azıtırlar ki: Yollarda kadınlara sarkıntılık ederler, hamamlardan kadın kaçırırlar, her tarafı haraca keserler, her isteklerini zorbalıkla elde ederlerdi. İstanbul limanına gelen ticaret gemilerinin komisyonculuğunu zorbalıkları sayesinde ellerinde tutarlardı. Geminin yükü ne olursa olsun satış işine ancak Yeniçeri zorbaları karışır, elde edilen kârdan diledikleri ölçüde kendilerine ayırırlardı. Zorba, gemi limana gelir gelmez hemen kendi nişanı olan “balta”sını geminin burnuna asardı. Bu. geminin haracının ancak balta asanın olduğu anlamına gelirdi. Balta asmak, nişan etmek artık bir başka yeniçerinin aynı hareketi yapmaması demekti. Bu hali gören yeniçeriler: “Bu gemiye balta olunmuş” der ve dokunmadan geçerlerdi. İşte bu “balta olmak” deyimi, balta asmak zorbalığından gelmektedir.
Havaya pala (kılıç) sallamak
Boşuna davranmak.
Anadan doğma
Çırılçıplak.
Baskın çıkmak
Üstünlüğünü göstermek.
Yağmur yağsa yaş değmez, döğüş olsa taş değmez
Her türlü kazadan uzak kalanlar için söylenir.
Pabuç pahalı
Yapılmayacak zor bir iş söz konusu olduğunda söylenir.
Aralarından su sızmamak
Çok iyi dostlar için söylenir.
Ne od var ne ocak
Yoksulluğu anlatır.

Pages