Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Gözü dönmek
Fazla bir hırsla ne yaptığını bilmemek.
Doğduğuna pişman olmak
Usanmak, bezmek.
Cehennem azabı
Büyük sıkıntı, üzüntü.
Altı alay üstü kalay
Dışı gösterişli, içi iyi olmayan şeyler için söylenir.
Elden geçirmek
Bakmak, temizlemek, onarmak.
İçinden çıkmak
Bir meseleyi çözmek.
Çizmeden yukarı çıkmak
Beceremeyeceği bir işe karışmak. (*)
Boyundan büyük işlere girişen, anlamadığı bir işe burnunu sokan, haddini bilmeyen kimseler için “çizmeden yukarı çıkma” derler. Apel (Apelle), İsa’dan dört yüz yıl önce Efes'te doğmuş bir ressamdır. Büyük İskender’in tablolarını yapmakla tanınmıştır. Eserlerinin tenkidini saklı yerden dinlemek âdetinde olduğu söylenir. Bir gün bir kunduracı, Apel’in yaptığı resimlerden birini tenkit eder: önce resimdeki çizmeler üzerinde görüşlerini söyler. Apel haklı bulur. Sonra kunduracının, resmin yukarı kısımlarına, teknik ve sanat tarafına geçerek; renkler üzerine, gölge, ışık üzerine de birtakım yersiz sözler söylediğini duyan ressam, dayanamayıp perde gerisinden: “Çizmeden yukarı çıkma!” diye bağırır. Bu söz Türkçeye bir deyim olarak geçer.
Kendine gelmek
Aklı başına gelmek.
Gözleri kan çanağına dönmek
Gözleri fazlaca kızarmak.
Kaval elden, yel Allahtan, oynat parmaklarını
İş. Başkasının, başarı senin anlamında.

Pages