Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Her ne doğrasan aşına, o çıkar kaşığına.
İyilik yapan iyilik, kötülük yapan kötülük görür. “Çanağa ne doğrarsan, kaşığa o çıkar”, “Ne ekersen onu biçersin” atasözleriyle eşanlamlıdır.
“Diken eken, gül döğşürmez bir zaman Kişi ektiğini biçer demişler.” (Yesari)
Cahile söz anlatmak, deveye hendek atlatmaktan güçtür.
Evreni, dünyayı, hayatı tanıtacak kısa bilgileri bile öğrenememiş bir kimseyle konuşmak, anlaşmak güçtür. “Ben diyorum bayram haftası, sen diyorsun mangal tahtası” sözü, “kazı koz anlamak”, “elifi görse mertek sanmak” deyimleri bilgisiz, okumamış kimselerle anlaşmanın zorluğunu anlatır. Cahil insanın dünyası dardır, sınırlıdır. Görgüsü kıttır. İnanışları boş inançlara dayanır. Bilimsel düşünemez. Böylesi kimselerle anlaşmak güçtür.
Köpeği öldürene sürütürler.
Bak: “İti öldürene sürütürler.”
Köşe taşı köşeye yakışır.
Toplumda herkesin bir yeri vardır. Bir mimarın sağlık memurluğu, bir mühendisin çöpçülük yapması doğru değildir.
“Köşe taşı yine köşeye konur. / Su aktığı yere ulur revane.” (Mengûşi)
Kime müslüman desen haçı koltuğunda çıkar.
İyi insanın az olduğunu anlatır.
Merdiven ayak ayak (basamak basamak) çıkılır.
Her şey zamanı, yeri ve sırası geldikçe yapılır. Bunlara uymayanlar büyük zarar görürler.
Dost ile ye iç, alışveriş etme.
Para çok kez dostluğu bozar.
Yatan kurttan yeler tilki iyidir.
Bak: “Yatan arslandan, gezen tilki yeğdir.”
Altın eli bıçak kesmez.
Eli iş tutabilen, el becerisi olan kimse, yaptığı işi başarıyla sürdürür.
Çürük tahta çivi tutmaz.
Eskiyen, bozulan, çürüyen bir şeyi yenisiyle değiştirmek gerekir. Eskiyi, bozulanı, çürümüşü yenilemek olanaksızdır. Bu konuda yapılan her türlü çaba boşa gider.

Pages