Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Açın gözü ekmek teknesinde olur.
İnsanı ilk ve en çok düşündüren şey geçim kaygısıdır.
El yarası onulur, dil yarası onulmaz.
Acı bir sözün açtığı gönül yarasının kolay kolay kapanmayacağını anlatır.
Çok bilen (çok söyleyen) çok yanılır.
Çağımızda her şeyi bilmek imkânsızdır. Bilim gelişmiş, teknik ilerlemiş; tıp, uzay araştırmaları, inanış ve görüşlerde değişiklik yapmıştır. Böyle bir çağda kişi, her şeyi aynı ölçüde bilemez. “Ayaklı kütüphane” deyimi artık gerilerde kalmıştır. Her şeyi bildiğini söyleyen yada o yollu konuşan, bir şey bilmeyen yada tam bilmeyen, dolayısıyla yalan kişidir.
“Tecrübe ehli [1] bunu böyle bilir Kim ki çok söyleye ol çok yanılır.” (Atayi) / “Meclisde sakin ol eyleme sohbet Çok söyleyen çok yanılır demişler.” (Dervişi)
Akıl yaşta değil, baştadır.
Denenmiş olmanın, görmüş geçirmiş olmanın önemi büyüktür. Ama her yaşlı, her şeyi denemiş, her şeyi görmüş geçirmiş olamaz. Oysa insan her yaşta akıllı olabilir. Akla dayanmayan bir deneme, sınama ve görüp geçirmiş olmanın yararlı olduğunu söyleyemeyiz.
“Akıl yaşta değil belki serdedir Şahin küçük, turna avlar demişler.” (Mevci)
Çul içinde arslan yatar.
İnsanı kıyafetiyle ölçmemelidir.
Adamın alacası içinde, hayvanın alacası dışında.
Bak: “İnsanın alacası içinde, hayvanın alacası dışında.”
Ana gibi yâr olmaz, Bağdat gibi diyar olmaz.
'İnsana, anadan daha yakın kimse yoktur, Bağdat''ın şehirler arasında eşi olmadığı gibi.'
Seyrek git sen dostun, kalksın ayak üstüne.
İnsanlar, hele dostlar arasındaki ilişkinin ölçülü olması, usandırıcı olmaması gerekir.
“Sevdiğin yere sık varıp gelme Kalkar muhabbetin itibar olmaz.” (Rahmi)
El elin nesine, gülerek gider yasma.
Bak: “El elin eşeğini türkü çağırarak arar.”
Başbaşa vermeyince taş yerinden kalkmaz.
Kimi işler vardır ki, insan tek başına başaramaz. Başkalarıyla birlik olmak, güçleri birleştirmek gerekir. O zaman daha akıllı, daha güçlü, daha sağlam davranılır. “Bir elin nesi var, iki elin sesi var” atasözüyle eşanlamlıdır.

Pages