Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Göz görmeyince gönül katlanır.
Yakın bir kimsenin çektiği sıkıntıya uzakta olanların gereği gibi üzülmeyeceklerini anlatır.
“Sabahtan gittim suya Dolmadı kovacığım Göz görmeyince gönül Katlanır ufacığım.” (Halk Türküsü)
Açık yaraya tuz ekilmez.
Acısı olan birinin üstüne varılmaz, acısını artırmaktan sakınmak gerekir.
Kişiyi (herkesi) nasıl bilirsin, kendin gibi.
Bak: “Herkesi (kişiyi) nasıl bilirsin, kendin gibi.”
Bilmemek ayıp değil, sormamak ayıp.
İmkânsızlıklar ve türlü nedenler öğrenmeyi sınırlamaktadır. Bu yüzden insan her şeyi bilemez. Ama gerekli bilgiyi öğrenmek için çaba harcamak zorunludur.
Mahkeme kadıya mülk değildir (olmaz).
Kimi insanların bir makama geçtiklerinde, bir daha ayrılmayacakmış gibi, kendilerini çok yükseklerde görmeleri ve buyruğundakilere eziyet etmeleri halinde söylenir.
Suçu gelin etmişler, kimse güvey girmemiş.
Bak: “Kabahat samur kürk olsa, kimse sırtına (üstüne) almaz.”
Hasta ol benim için, öleyim senin için.
Bir iyilik yapana daha çok iyilik yaparak karşılık vermenin gereği anlatılır.
Ak akçe kara gün içindir.
İnsanlığın önemli sorunlarından biri “geleceğine güven”dir. Bu sorunu, toplumca çözülemeyen yerlerde kişiler çözmeye uğraşmaktadır. Zamanında para kazanma olanağını bulanlar, kara günlerinde (hastalık, yaşlılık gibi) sıkıntı çekmezler.
“Dürüst hare et nitekim düğün içün Ki ak akçe olur kare gün içün.” (Güvâht)
Mart ayı dert ayı.
Yoksul kimselerin kış ortasında yiyecek ve yakacak sıkıntısı çektiklerini anlatır.
“Şubat hastalıkla geçti Mart ayı dert ayı Kan kusmayı öğretti Anamıza oğlumuza.” (Behçet Necatigil)
Deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun.
Dostluk,, akılla kurulur, akılla devam eder. Duygular geçicidir. Duygulara dayanan her şey kısa ömürlüdür. Akılsız kimseyle dost olmamalıdır.

Pages