Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Herkes ektiğini biçer.
İnsan, topluma yaptığı hizmet ölçüsünde karşılık görmelidir. Hizmeti geçemeyen insanın toplumdan bir şeyler beklemesi gereksizdir. / “Ne ekersen onu biçersin”, “Her ne doğrarsan aşına, o çıkar kaşığına”, “Çanağa ne doğrarsan kaşığına o çıkar” atasözleriyle eşanlamlıdır.
Kalın incelene kadar, ince üzülür.
Toplum içinde beliren genel buhranlarda, bir zelzelede, benzeri olaylarda daima önce her bakımdan zayıf olanlar zarar görürler.
Suç öldürende değil ölendedir.
Bak: “Kabahat (suç) öldürende değil, ölendedir.”
Kişiyi vezir eden de kansı, rezil eden de.
Evlilikte, kadının yerinin çok önemli olduğu anlatılır.
Çok bilen (çok söyleyen) çok yanılır.
Çağımızda her şeyi bilmek imkânsızdır. Bilim gelişmiş, teknik ilerlemiş; tıp, uzay araştırmaları, inanış ve görüşlerde değişiklik yapmıştır. Böyle bir çağda kişi, her şeyi aynı ölçüde bilemez. “Ayaklı kütüphane” deyimi artık gerilerde kalmıştır. Her şeyi bildiğini söyleyen yada o yollu konuşan, bir şey bilmeyen yada tam bilmeyen, dolayısıyla yalan kişidir.
“Tecrübe ehli [1] bunu böyle bilir Kim ki çok söyleye ol çok yanılır.” (Atayi) / “Meclisde sakin ol eyleme sohbet Çok söyleyen çok yanılır demişler.” (Dervişi)
Ateşle barut bir yerde durmaz.
Bir arada bulunması tehlikeli sonuç doğurabilecek şeyleri ayrı ayrı tutmalıdır.
Deliye taş atma, başını yarar.
İlişkileri normal kimselerle yürütmelidir.
Rağbet güzel ile zenginedir.
Güzellikle zenginliğin büyük ilgi gördüğünü anlatır.
“Sür deveci develeri engine Şimdi rağbet güzel ile zengine.” (Halk Türküsü)
Kurda konuk giden, köpeğini yanında götürür.
Çevresine zarar veren kimselerle olan ilişkilerde uyanık olmalıdır; çünkü her an fenalık beklenebilir.
Her horoz kendi çöplüğünde öter (eşinir).
Her insanın ancak kendi çevresinde söz sahibi olabileceğini, değerinin orada anlaşılabileceğini söyler.

Pages