Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Gidip de gelmemek var, gelip de dönmemek var.
Ölüm, insan için doğal bir sonuçtur. Doğmak ve yaşamak gibi. Hiç umulmayan bir zamanda ve yerde ölmek olağandır.
“Neylersin ölüm herkesin başında. / Uyudun uyanmadın olacak. / Kim bilir nerde, nasıl kaç yaşında? / Bir namazlık saltanatın olacak, Taht misali o musalla taşında.” (Cahit Sıtkı Tarancı)
An beni bir kozla, o da çürük çıksın.
Toplum hayatında kişisel ilişkiler çok önemlidir. İnsanlar aranmak, anılmak ve ilgi isterler. Başkalarından beklenilen davranışları başkalarına göstermek bir insanlık görevidir.
Huy canın altındadır.
Alışkanlıklardan kurtulmak kolay değildir. Huy insanın davranışlarını ayarlayan bir alışkanlıktır, ölüme dek sürer. / “Huylu huyundan vazgeçmez” atasözüyle eşanlamlıdır.
Kör kuşun yuvasını Allah yapar.
Bak: “Garip kuşun yuvasını Allah yapar.”
Padişah yasağı üç gün sürer.
Padişahlık yönetiminde buyruklar izlenmezdi. Yasaklar birkaç gün sonra gevşetilirdi. Halk da bunu bilirdi.
Eğreti ata (emanet ata, el atma) binen tez iner.
Başkasına ait bir şeyi fazla benimsememelidir; bir gün gerçek sahibine geri verilecektir.
Para isteme benden, buz gibi soğurum senden.
İnsanların para isteyenlerden hoşlanmadığını anlatır.
Her şeyin vakti var, horoz bile vaktinde öter.
Her şeyin bir zamanı vardır. Zamansız yapılan işler olumlu sonuç vermez. / “Demir tavında dövülür” atasözüyle yakın anlamlıdır.
Yavuz hırsız ev sahibini bastırır.
Kimi insanlar, bir yandan toplumun benimsediği ahlâk dışı davranışlarda bulunurlar, bir yandan da kendilerini kınayan ve engel olmak isteyenleri sindirir, küstahlığını devam ettirirler. / “Hem suçlu, hem güçlü”, “Hem kel hem fodul” deyimleri aynı anlamı verirler.
“Dürüst olmaz kişinin işi bî-yar / Yalınız taş olur mu hiç divar.” (Güvahi)
Bir çöplükte iki horoz ötmez.
Bir toplulukta bir baş olur.

Pages