Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Bana dokunmayan yılan bin yaşasın.
Bu söz, “yalnız kendini düşünen”lerin duygularını anlatır. Başkaları için zararlı olan şey, kişi için de zararlıdır. Bencillik, nemelâzımcılık ilkel topluluklarda ilgi gören bir davranıştır: İnsanlar, insan olma, toplum olma bilincine ulaştıkça “başkalarıyla birlikte mutlu olma” gereğini duyacaklardır.
Bahtsızın bağına yağmur yerine ya taş yağar ya dolu.
Talihsiz insanın işleri hep ters gider.
Ergene (bekâra) kan boşaması kolaydır.
Sorumlu olmayan birinin davranışlarının, sorumsuzca olabileceğini; bir işin içinde olmayanların, o işi önemsemediklerini anlatır.
Köpeğe dalaşmaktan çalıyı dolanmak yeğdir.
Bak: “İtle (köpekle) dalaşmaktan çalıyı dolaşmak yeğdir.”
Söz var iş bitirir, söz var baş yitirir.
Sözün önemi büyüktür. Ölçülü, yumuşak sözler olumsuz kararlan olumlu yapabilir. Ölçüsüz, sert sözlerse, kişiyi ölüme dek götürebilir.
Adam ondur, dokuzu dondur.
Görünüş önemlidir. İyi bir giyim, çevrede olumlu ilgi yaratır.
“Libas idin ki ola hürmetin on, / Ki zira âdem ondur, dokuzu don.” (Giivâhî)
Değirmenden gelenden poğaça umarlar.
İnsan yaptığı işe, geldiği yere, yeteneğine göre değerlendirilir; çevresine o yolda ve ölçüde yararlı olması beklenir.
El eliyle yılan tutulur.
Kişi kendi işini kendi yapmalıdır.
Gezen kurt aç kalmaz.
Arayan bulur.
Hanım kırarsa kaza, halayık (hizmetçi) kırarsa suç.
Söz ve para sahiplerinin buyruğunda olanlar, küçük görülür genellikle; en küçük kusurları suç sayılır. Oysa söz ve para sahiplerinin kusurları sevimli, kendilerine özgü bir davranış olarak gösterilir.

Pages