Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Çobanın gönlü olursa, tekeden süt sağar (yağ çıkarır).
Olmazı olur yapmak. Değişmez doğrular gibi görünen birçok şey zamanla değişmiştir. Kuvvetli istek, kesin karar ve insan emeği, olmazı olur yapmış; yeni yeni şeyler yaratmıştır, Halk edebiyatında adı geçen Ferhat, olmazı olur yapmanın efsanevi bir örneğidir.
“Buna kimi âdem-i imkân derler, / Olmaz olmaz deme, olmaz olmaz.” (Fatih) / “Rahat etmekse muradın çobanın gönlünü yap Çoban isterse eğer bir tekeden yağ çıkarır.” (Hamami Zade İhsan)
Amavuda sormuşlar “cehenneme gider misin?” diye, “aylık kaç” demiş.
Para için en kötü koşulu bile kabul edenler için söylenir.
Fırsat her vakit ele geçmez.
Uygun zamanın, elverişli durumun her zaman ele geçemeyeceğini, geçtiğinde olumlu bir biçimde kullanma gereğini anlatır.
Yatanın yürüyene borcu vardır.
Çalışmadan yaşayanlar, çalışanların sayesinde, çok kez onlardan daha rahat bir hayat sürmektedirler. / “Yatan arslandan, gezen tilki yeğdir” atasözüyle eşanlamlıdır.
Bana dokunmayan yılan bin yaşasın.
Bu söz, “yalnız kendini düşünen”lerin duygularını anlatır. Başkaları için zararlı olan şey, kişi için de zararlıdır. Bencillik, nemelâzımcılık ilkel topluluklarda ilgi gören bir davranıştır: İnsanlar, insan olma, toplum olma bilincine ulaştıkça “başkalarıyla birlikte mutlu olma” gereğini duyacaklardır.
Gün doğmadan neler doğar.
Yarının ne getireceği bilinmez, iyi kötüye, kötü iyiye dönüşebilir.
“Geceler kunnacı olur iyi bil Gün doğmadan neler doğar demişler.” (Figanı)
İyi dost kara günde belli olur.
Bak: Dostluk kara günde belli olur.
Söz sözü açar.
Bak: “Laf lafı açar.”
Diken battığı yerden çıkar.
İnsana gelen zararın nereden geldiğini iyi görmek, bilmek gerekir; ancak o zaman giderilebilir.
İt ağzını kemik tutar.
Bazı kimseleri susturmak için bir miktar çıkar sağlamanın yeterli olduğunu anlatır.
“İt ağzını kemik tutar demişler.” (Hav ay i)

Pages