Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Güneş balçıkla sıvanmaz.
Gerçekler, güneş gibidir, her yerde açık seçik görülür. Görmemek, görmek istememek, gizlemek imkânsızdır. 39 [1]
“Güneş balçık ile asla sıvanmaz Hakikat acıdır bir dem tatlanmaz.” (Mevci)
Cahile söz anlatmak, deveye hendek atlatmaktan güçtür.
Evreni, dünyayı, hayatı tanıtacak kısa bilgileri bile öğrenememiş bir kimseyle konuşmak, anlaşmak güçtür. “Ben diyorum bayram haftası, sen diyorsun mangal tahtası” sözü, “kazı koz anlamak”, “elifi görse mertek sanmak” deyimleri bilgisiz, okumamış kimselerle anlaşmanın zorluğunu anlatır. Cahil insanın dünyası dardır, sınırlıdır. Görgüsü kıttır. İnanışları boş inançlara dayanır. Bilimsel düşünemez. Böylesi kimselerle anlaşmak güçtür.
Cins cinse çeker.
Canlılarda soyaçekimin olduğunu, yakın akrabalıkta beden ve davranış yakınlığının bulunduğunu anlatır.
“Katranı kaynutsan olur mu \şeker Her şey yine cinsi cinsine çeker.” (Yesari)
Sadık dost akrabadan yeğdir.
İyi bir dost, birçok akrabadan daha yakın, daha candan davranır.
Paran varsa cümle âlem kulun, paran yoksa tımarhane yolun.
Paranın insanı kullaştırdığını, insanlıktan uzaklaştırdığını anlatır.
“Sevenin çok olur, malın çok ise Züğürt isen seni deli ederler.” (Karacaoğlan)
Göze yasak olmaz.
Bakmanın doğal bir davranış olduğunu anlatır.
Acemi katır kapı önünde yük indirir.
Becereksiz kişi, eline aldığı işi en gerekli yerde bırakır.
İşten artmaz dişten artar.
Artırmayı, tüketimi az yaparak, ölçülü harcayarak sağlamayı anlatır.
Kurt köyünü (tüyünü) değiştirir, huyunu değiştirmez.
Kötü insan kötülük yapmaktan hiçbir zaman vazgeçmez.
Ayak almadık (ayağa değmedik) taş olmaz, başa gelmedik iş olmaz.
İnsan hayatında çok güçlüklerle karşılaşır/ çok sıkıntılar çekebilir.

Pages