Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Aç bırakma hırsız edersin, çok söyleme arsız (yüzsüz) edersin.
Bak: “Çok söyleme arsız edersin, aç bırakma hırsız edersin.”
Kulaktan burun yakın, kardeşten karın yakın.
İnsanın herkesten önce kendini düşünmek zorunda olduğunu anlatır.
Adam ikrarından, hayvan yularından çekilir.
İnsan sözüyle bağlanır, hayvan yularıyla.
“Tutulur kim meseldür ululardan, / Nefısden âdem-ü hayvan yularından.”
Niyet hayır, akıbet hayır (selâmet).
İyi niyetle başlanan işin sonu iyi olur.
Bitli baklanın kör alıcısı olur.
Ne varsa dünyada, derece derece birer değeri vardır. Değersiz bir şey yoktur.
Cömertle nekesin harcı birdir.
Nekes (cimri) her şeyin en ucuzunu, dolayısıyla en kötüsünü alır. Bu yüzden de aldığı şey çabuk eskir, çabuk tükenir. Cömertse çok para vererek o şeyin en iyisini alır. Bu yüzden de aldığı şey işe yarar. Sonunda cimri de cömert gibi çok para harcamış olur.
Herkesi nasıl bilirsin, kendin gibi.
İyi bir iş yaparken, başkalarının da aynı duyguda olduğunu sanırız, çok kez de yanılırız.
“San sana ne sanursan Başkasına anı san Dört kitabın mânası Budur eğer var ise.” (Yunus Emre)
Ak akçe kara gün içindir.
İnsanlığın önemli sorunlarından biri “geleceğine güven”dir. Bu sorunu, toplumca çözülemeyen yerlerde kişiler çözmeye uğraşmaktadır. Zamanında para kazanma olanağını bulanlar, kara günlerinde (hastalık, yaşlılık gibi) sıkıntı çekmezler.
“Dürüst hare et nitekim düğün içün Ki ak akçe olur kare gün içün.” (Güvâht)
Göz görür, gönül ister.
Bak: “Göz gördüğünü ister.”
Anasına bak kızım al, kenarına bak bezini al.
Yakın çevre, insanı etkiler. Ana ile babanın çocuk eğitiminde büyük yeri vardır. Ayrıca soyaçekim de bilimsel bir gerçektir. Genellikle çocuk, dış görünüşü ve iç yapısı yönünden anne ve babasına benzer.
“Şabı kaynatmakla olur mu şeker Meşhur sözdür her cins cinsine çeker.” (Gedayi) / “Anlamaza davul çalsan az gelir Anlayana sivrisinek saz olur.” (Mesti)

Pages