Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Evi ev eden avrat (yurdu şen eden devlet).
Evde kadının yeri pek büyüktür. Bir ölçüde evi şenlendiren de yaşanılmaz yapan da kadındır. Nasıl ki, yurdu insan için yaşanılır yapan yada yaşanılmaz hale getirenin devlet olabileceği gibi.
Cömertle nekesin harcı birdir.
Nekes (cimri) her şeyin en ucuzunu, dolayısıyla en kötüsünü alır. Bu yüzden de aldığı şey çabuk eskir, çabuk tükenir. Cömertse çok para vererek o şeyin en iyisini alır. Bu yüzden de aldığı şey işe yarar. Sonunda cimri de cömert gibi çok para harcamış olur.
Allah bilir ama kul da sezer.
Bir işin nasıl olacağını, nereye varacağını insan düşünerek bulabilir.
İnsan insanın şeytanıdır.
İnsanı yanıltanın yine insan olduğunu anlatır. “Kişi refikinden azar” atasözüyle eşanlamlıdır.
Yalnız kalanı kurt yer.
İnsan tek başına kendini koruyamaz, haklarını savunamaz. Birleşmek, birlik olmak, böylece kuvvetli olmak zorunluğu vardır. / “Bir elin nesi var, iki elin sesi var” atasözüyle yakın anlamlıdır.
Çıra dibine ışık vermez.
Bak: “Mum dibine ışık vermez.”
Alma mazlumun ahım, çıkar aheste aheste.
Bir kişiye, bir topluma kötülük eden kişi, bir gün cezasını görür. Günlük yaşantımızda ve tarihte pek çok örnekleri vardır. Çünkü doğa ve toplum yasaları daima “ezilen”den yanadır. / “Eden bulur” atasözüyle eşanlamlıdır.
“Bilmez misin cihanda kişi ettiğini bulur.” (Beliğ)
Eşeğe altın semer vursalar yine eşektir.
Kötü insan ne denli yüksek mevkilerde olursa olsun kötülüğünden vazgeçemez. / “Eşeğin kulağım kesmekle küheylan olmaz” atasözüyle eşanlamlıdır.
Bağ bayırda, tarla çayırda.
Bağ susuz, tarla sulu yerde olmalıdır. Her şey, kendi doğasına uygun olan yerde gelişir.
Bir sürçen atın başı kesilmez.
İnsanlar genellikle kusur işlerler. Kusur işleyeni anlamaya çalışmak, onun bir daha kusur işlememesini sağlamak gerekir.
“Affeyleyelim ki belki bilmez Bir sürçen atın başı kesilmez.” (Gufrani)

Pages