Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını.
'İyi bir evlât, çalışıp kazanabilir, babasından kalma mala pek ihtiyaç duymaz. İyi olmayan evlâtsa, babadan kalma malı harvurup harman savurur, anlamında söylenir. / “Oğlum deli malı neylesin, oğlum akıllı malı neylesin” ve “hayırlı evlât neylesin malı, hayırsız evlât ''neylesin malı” atasözleriyle eşanlamlıdır.'
Yüz yüzden utanır.
İnsanlar, bir konuyu karşı karşıya konuşurlarsa daha kolay anlaşırlar, anlamında söylenir. Zahirenin amban sabanın ucundadır. / Toprak işlenmedikçe ürün elde edilemez.
“Koyun verdi, kuzu verdi, süt verdi Yemek verdi, ekmek verdi, et verdi, / Kazma ile dövmeyince kıt verdi, / Benim sadık yârim kara topraktır.” (Âşık Veysel)
İki kulak bir dil için.
Çok dinleyip az konuşmak gereğini anlatır. / “İki dinle bir söyle”, “Söz gümüşse sükût altındır” ata- sözleriyle eşanlamlıdır.
Kasap, yağı bol olunca gerisini yağlar.
Bak: “Abdalın yağı olunca gâh borusuna çalar, gâh gerisine”, “Çobanın yağı olunca çarığına sürer”.
Arife târif gerekmez.
Bir şeyi bilene, öğretmeye kalkmak doğru değildir.
“Meseldir ârife târif ne hacet. / Ben nâçar eden sen değil misin.” (Seyrânî)
Tekkeyi bekleyen çorbayı içer.
Bir amaca ulaşmak için usanmadan çalışmak gerekir. “Sabırla koruk helva olur”, “Sabreden derviş, muradına ermiş”, “Sabreyle işine hayır gelsin başına”, “Sabrın sonu selâmettir” atasözleriyle eşanlamlıdır.
“İlin mesnetirıde olmasın gözün Tekkeyi bekleyen içer çorbayı.” (Naili)
Bostancıya tere satılmaz.
Bak: “Tereciye tere satılmaz.”
Isırgan ile taharet olmaz.
İyi bir iş kötü amaçla yapılmaz.
Arsızın yüzüne tükürmüşler, “yağmur yağıyor” demiş.
Her türlü aşağılama karşısında aldırmayan, utanmayan kimseler için söylenir.
Akçesi ucuz olanın kendisi kıymetli olur.
Bak: “Parası ucuz olanın kendisi kıymetli olur.”

Pages