Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Aç ile eceli gelen söyleşir.
Bak: “Aç köpek fırın deler.”, “Aç kurt arslana saldırır.”, “Aç kurt yavrusunu yer.”, “Aç yanından kaç.”
Sürüden ayrılanı (ayrılan koyunu, kuzuyu) kurt kapar.
Bir topluluktan ayrılan kimsenin yalnız kalacağı, büyük zarar göreceği anlatılır.
“Sürüden ayrılan körpe kuzuyu Ya kurt kapar ya kuş kapar demişler.” (Figani) / “Eğer ârif isen sözü uzatma Sütsüz inek durmaz malar demişler.” (Figani)
Cins kedi ölüsünü göstermez.
İyi insan sıkıntısını belli etmez.
El eli yıkar, el de yüzü.
Her şeyin karşılıklı olabileceğini anlatır.
“El eli yur dahi iki yüzü yur.” (Havayi) / “Belli bir şey hem de el de eli yur İki eldir yüzü yuyan demişler.” / {Refik)
Mal melâmeti örter.
Para kusurları kapatır.
Çıngıraklı deve kaybolmaz.
Değeri olan bir şeyin, bir kimsenin değeri bir gün anlaşılır.
At ölür, itlere bayram olur.
Önemli kayıp, kimi küçük, fırsat düşkünü kimselerin işine yarar.
Hıyar akçesiyle alman eşeğin ölümü sudan olur.
Ucuz şey çabuk bozulur.
“Hıyar parasıyla alınan eşek Anın da ölümü sudan demişler.” (Refiki)
Gidip de gelmemek var, gelip de dönmemek var.
Ölüm, insan için doğal bir sonuçtur. Doğmak ve yaşamak gibi. Hiç umulmayan bir zamanda ve yerde ölmek olağandır.
“Neylersin ölüm herkesin başında. / Uyudun uyanmadın olacak. / Kim bilir nerde, nasıl kaç yaşında? / Bir namazlık saltanatın olacak, Taht misali o musalla taşında.” (Cahit Sıtkı Tarancı)
Gören gözün hakkı vardır.
Görülüp de imrenilecek küçük şeylerden görene pay ayırmak anlamında söylenir.

Pages