Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

O hacı, bu hacı, kim olacak boyacı?
Bak: “Sen ağa ben ağa, bu ineği kim sağa.”
Atılan ok geri dönmez.
Kimi gerçekler ve olaylar vardır ki, değiştirmek, yok saymak elimizde değildir. Bu bakımdan bir olay yaratmadan, dönüşü olmayan bir işe başlamadan önce iyi düşünmek gerek. Bir de karar verildi mi, sonuna dek yürümek tek çıkar yoldur.
“Mebâdâ bir sözünden olasın zar Atılmış ok gibi dönmeye ey yar.” (Güvâhî)
Bir mıh bir nal kurtarır, bir nal bir at kurtarır.
“Önemsiz” ve “küçük” deyip geçmemek gerek. Önemli ve büyük saydığımız şeyler, küçüklerle büyürler. Büyük bir makinede küçük bir vida pek önemlidir.
Göz görmeyince gönül katlanır.
Yakın bir kimsenin çektiği sıkıntıya uzakta olanların gereği gibi üzülmeyeceklerini anlatır.
“Sabahtan gittim suya Dolmadı kovacığım Göz görmeyince gönül Katlanır ufacığım.” (Halk Türküsü)
İşine hor bakan, boynuna torba takar.
İşini küçümseyen, sevmeyen kişi para kazanamaz, başkalarının eline bakar.
Çocuğa iş buyuran ardından kendi gider.
Bir işi yapamayacak, beceremeyecek kimseye o işi vermemek gerek.
Ağanın malı çıkar, uşağın cam.
Bir kötülüğe ağa parasıyla, işçi de canıyla karşı çıkar. Ağa ağalığını, işçinin canını verircesine çalışmasıyla elde eder.
Barutla ateş bir arada durmaz.
Bak: Ateşle barut bir arada durmaz.
Denize düşen yılana sarılır.
Düşülen güç durumdan kurtulmak için her çareye başvurmanın olağan olduğu anlatılır.
“Sarılır denize düşen yılana.” (Hav ay i) / “Derdini söylemeyen hastaya timar olmaz.” (Sâbit)
Her şeyin yenisi dostun eskisi.
Yıllarca tanınmış, denenmiş, bir çeşit dostluk sınavı vermiş eski dostluğun günden güne kuvvet ve değer kazandığını, önemini anlatır.
“Eskidikçe artar dostluğun kıymeti Hiç bir zaman eski dost düşman olmaz.” (Merdumi)

Pages