Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Geline “oyna” demişler, “yerim dar” demiş.
Bak: “Oynamasını bilmeyen kız, “yerim dar” demiş; yerini genişletmişler, “yenim dar” demiş.”
Ahmak (şaşkın) misafir ev sahibini ağırlar.
Başkasının görevlerini, gerekmediği halde, üzerine alanlar için söylenir.
Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.
Bu söz toplumdaki bir çelişkiyi ortaya koyar; bir yandan insanların doğru olmaları istenirken, bir yandan da doğru söyleyenlerin kimi çevrelerce sevimsiz olduklarını anlatır.
“Doğru söz acıdır derler, darılma Her çarlıya anam diye sarılma.” (Merdümi) / “Doğru söyleyene delidir derler Kimi deli kimi velidir derler.” (Sümmanl)
Adam adamı bir kere aldatır.
Kimi insanlar yalan söyleme, başkalarını aldatma alışkanlığındadırlar. Böylesi insanları çevresi, kısa zamanda tanır, ona göre durum alır. / “Yalancının mumu yatsıya kadar yanar” atasözüyle yakın anlamlıdır.
Allah verince kimin oğlu, kimin kızı demez.
Yoskullar da zengin olabilir, yeter ki kurallarını bilsin.
Sanatı ustadan görmeyen öğrenmez.
Sanat, yaparak, görerek, duyarak öğrenilir.
Fukaranın tavuğu tek tek yumurtlar.
Elinde parası olmayan yada çok az olan yoksul, alışverişte çok az kazanır. Oysa zengin, “para parayı çeker” atasözünde olduğu gibi, elindeki çok para yoluyla çok kazanır.
Dibi görünmeyen sudan geçme.
Bilmediğin bir işi yapma.
Karga kekliği taklit edeyim derken kendi yürüyüşünü şaşırmış.
Ders almak, örnek almak yerine birinin davranışlarını aynen benimsemek, taklit etmek, taklit edeni gülünç duruma düşürür, kişiliğinden eder.
Şaşkın ördek başım bırakır, kıçından dalar.
Çalışmalarında akıl yolunu izlemeyen, duygularına kapılan, plansız şaşkın davranan kimseler çok kez yaptıkları işten ters sonuç alırlar.
“Nitekim şaşkını gölde örneğin Başın kor, kıçından dalar demişler.” (Levni)

Pages