Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Kısmet gökten zembille inmez.
Kazancın kendi kendine yaratılmadığını, bir emek karşılığında meydana geldiğini anlatır.
Eşeği düğüne çağırmışlar, ya su lâzımdır, ya odun demiş.
Bir kimseye beklenilmeyen bir ikramda bulunulduğunda, bunun aslında bir angarya yüklemeye hazırlık olduğu anlatılır.
Deve büyüktür ama, beşini bir eşek yeder.
Her büyük görünen şeyin aslında göründüğü gibi büyük olmadığını anlatır.
“Kervan yola çıksa alel-ekseri Bir eşek katarı yeder demişler.” (Yesarî)
Ahmak iti yol kocatır.
Bak: Akılsız köpeği yol kocatır.
Düğün aşıyla dost ağırlanmaz.
Dost ağırlamaları özen ister, özel ilgi ister.
İsteyenin bir yüzü kara, vermeyenin iki yüzü.
Birinden uygunsuz bir istekte bulunmak çirkin bir davranıştır. Böyle bir isteği geri çevirmek daha da çirkindir, anlamında söylenir.
Alma mazlumun ahım, çıkar aheste aheste.
Bir kişiye, bir topluma kötülük eden kişi, bir gün cezasını görür. Günlük yaşantımızda ve tarihte pek çok örnekleri vardır. Çünkü doğa ve toplum yasaları daima “ezilen”den yanadır. / “Eden bulur” atasözüyle eşanlamlıdır.
“Bilmez misin cihanda kişi ettiğini bulur.” (Beliğ)
Çok naz âşık usandırır.
Ölçülü olmayı, yapmacılıktan sakınmayı, içten gelindiği gibi davranmanın gereğini anlatır.
Kel ölür sırma saçlı olur, kör ölür badem gözlü olur.
Sahip olunan kimi şeylerin, ancak kaybolduktan sonra değerinin anlaşıldığını anlatır. / “Kaçan balık büyük olur” atasözüyle eşanlamlıdır.
“Kel ölür sırma saçlı olur Kör ölür badem gözlü / Meltem gibi delikanlılar, kardeşim çürüyor Ne keldirler ne de kör.” (Bedri Rahmi Eyuboğlu)
'Haklı söz, haksızı Bağdat''tan çevirir.'
Doğru söz, haksızları kötü yoldan çevirir.

Pages