Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

El için kuyu kazan, evvelâ kendi düşer.
Başkasına kötülük düşünen, düşündüğü kötülükten önce kendi zarar görür.
“Nazlı yârin başında Yeşil oyalı yaşmak İyi gelmedi sana Ellere kuyu kazmak.” (Halk Türküsü) / “Halkı düşürmeğe kuyu kazarsan İlden önce düşer kazan demişler.” (Lütfi)
Bal tutan parmağım yalar.
Kimi insanların kendilerine teslim edilen bir şeyden yada ilgileri olan bir işten pay umduklarını, pay ayırdıklarını anlatır.
“Bal tutan parmağını yalar demişler.” (Levni)
Altın yere düşmekle pul olmaz.
Gerçek değerler hiç bir zaman yitmezler. Zorlamalar, yalanlar, aldatmalar geçicidir, faydasızdır. Kişiler, toplumlar, gerçek değerlerin değersizliği konusunda bir süre için yanıltılabilirler. Ama, bir gün doğrular meydana çıkar, değerler gerçek yerini alır.
“Güneş yer üstüne düşmekle pâyimâl olmaz.” (Fuzulî) / “Hakir olduysa millet şanına noksan gelir sanma, / Yere düşmekle cevher sakıt olmaz kadr-ü kıymetten.” (Namık Kemal)
Bir elin verdiğini bir elin duymasın.
'Bak: “Sağ elin verdiğini sol elin duymasın.”, “Ağaç yaprağıyla gürler (güzeldir)”, “Yalnızlık, Allah''a mahsustur.” atasözleriyle eşanlamlıdır.'
Bir baba dokuz oğlu besler, dokuz oğul bir babayı beslemez.
Bak: “Baba oğluna bir dağ bağışlamış, oğul babaya bir salkım üzümü vermemiş.”
Kusursuz güzel olmaz.
Bak: “Her güzelin bir kusuru vardır.”
Çok mal haramsız, çok laf yalansız olmaz.
Belli ve normal ölçüler içinde çok para kazanmak zordur. Bu yüzden çok kimse çok kazanmak için yasa dışına çıkar; gereğinden fazla konuşanların yalan söylemek zorunda kaldığı gibi.
İşkilli büzük dingilder.
Bak: “Al giyen alınır.”
Ölümden öte köy yoktur.
Nasıl olsa ölünecektir. Ona göre davranmalıdır.
“Yerine göz koyan yere batası Var mı ölüm denen köyden ötesi.” (Behçet Kemâl Çağlar)
Kurban etiyle (kemiğiyle) köpek tavlanmaz.
Arada bir çıkan imkân insanı pek yükseltmez; ancak sürekli imkândır ki kişiyi isteğine ulaştırır.

Pages