Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Kalıp kıyafetle adam adam olmaz.
Giyiniş, beden sağlığı ve güzelliği insanı yüceltecek derecede önemli değildir. Kimi erdemler, olumlu davranışlar, topluma yararlı çalışmalar ancak kişiyi adam eder. “Eşeğin kulağını kesmekle küheylan olmaz” atasözüyle eşanlamlıdır.
“Atlas çul giydirsen katır katırdır Şekli benzese de küheylan olmaz.” (Merdümi)
Oğlumu doğurdum (ama) gönlünü doğurmadım.
Çocukların, babalan gibi duymak ve düşünmek, onların dünya görüşlerine katılmak zorunda olmadığını anlatır.
Armut dalının dibine düşer.
İnsan önce yakınlarını düşünür.
Atılan ok geri dönmez.
Kimi gerçekler ve olaylar vardır ki, değiştirmek, yok saymak elimizde değildir. Bu bakımdan bir olay yaratmadan, dönüşü olmayan bir işe başlamadan önce iyi düşünmek gerek. Bir de karar verildi mi, sonuna dek yürümek tek çıkar yoldur.
“Mebâdâ bir sözünden olasın zar Atılmış ok gibi dönmeye ey yar.” (Güvâhî)
Aç anansa (atansa) da kaç.
Aç, hiç bir özür dinlemez, öfkelidir, kızgındır, her şeyi yapabilir. / “Aç, yanından kaç” atasözüyle eşanlamlıdır.
Geline “oyna” demişler, “yerim dar” demiş.
Bak: “Oynamasını bilmeyen kız, “yerim dar” demiş; yerini genişletmişler, “yenim dar” demiş.”
Şahin ile deve avlanmaz.
Bak: “Araba ile tavşan avlanmaz.”
İslâmın şartı beş, altıncısı insaf demişler.
Bir insanın insaflı yada insafsız oluşu yani adalet duygusuna sahip olup olmaması çok önemlidir. Bu duyguyu taşımayan birinin insanlık dışı davranışlarda bulunabileceği pek doğaldır.
Yoğurdum (ayranım) ekşidir (karadır) diyen olmaz.
İnsanların, kendileriyle ilgili bir şeyin iyi olmayan yanlarını açıkyüreklilikle söylemediklerini anlatır.
Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir.
Kötü başlayan bir işin sonucunun da kötü olacağı endişesini belirtir.

Pages