Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Çobansız koyunu kurt kapar.
Toplumların tarihinde önderlerin önemli yeri vardır. İlkel topluluklarda olduğu kadar, gelişmiş toplumlarda da bir öndere ihtiyaç duyulmaktadır. Akıllı önderler, halkının ilerlemesinde önemli katkılarda bulunmuşlardır. Akılsız önderler de milyonlarca insanın yok olmasına sebep olmuşlardır.
“Çobansız bir sürü tizcek dağılır, / Baş giderse ayak pûyidar olmaz.” (Bedri)
Kem söz, kalp (kem) akçe sahibinindir.
Kötülük, kötülüğü yapanı kötü duruma düşürür.
“Doğrudan ayrılma hak doğrunundur Kalp akçeyle kem söz sahibinindir.” (Mengûşi)
Herkes davul çalar ama çomağı makama uyduramaz.
Bak: “Herkes kaşık yapar ama sapını ortaya getiremez.”
Alna yazılan başa gelir (başa yazılan gelir).
Olan olur. Kimi şeyler vardır ki önceden önlemek imkânsızdır.
Aç at yol almaz, aç it av almaz.
Aç insan hiç bir iş yapamaz. / “Aç ayı oynamaz” atasözüyle eşanlamlıdır.
Terazi tartısıyla, her şey vaktiyle.
Her işin bir ölçüsü, bir zamanı olduğu anlatılır. “Terazi var, tartı var! Her bir şeyin vakti var” atasözüyle eşanlamlıdır.
'Haklı söz, haksızı Bağdat''tan çevirir.'
Doğru söz, haksızları kötü yoldan çevirir.
El için yanma nare, yak çubuğunu keyfini ara.
Başkaları için hayatını tehlikeye atmamayı öğütleyen bir sözdür.
“Meşhur bir kelamdır sen kazan sen ye El için yok yere ateşe yanma.” (Huzuri) / “El için ağlayan gözünden olur Kızını döğmeyen dizinden olur.” (Mir ati)
Bir baş soğan bir kazam kokutur.
Kötü biri, bir topluluğun iyi havasını bozar.
Evlâdı ben doğurdum ama gönlünü ben doğurmadım.
Evlâdın da bir kişiliği olduğunu, anne ve babasına saygılı olmakla birlikte kimi görüşlerinin değişik olabileceğini anlatır. / “Oğlumu doğurdum (ama) gönlünü doğuramadım.” atasözüyle eşanlamlıdır.

Pages