Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Akıl kişiye sermayedir.
Sermaye, “anamal”, “başmal”, “anapara” anlamındadır. Akıl, maldan, paradan daha önemlidir; çünkü akıl olmadan mal, para kazanılamaz.
Gemisini kurtaran kaptan.
Güç bir duruma düşünce her çareye başvurarak kendisini kurtaranlar için söylenir.
“Fırtınalı günde azim havada Gemisini kurtaran kaptan demişler.” (Refiki) / “El için kendini ateşe atma Gemisini kurtaran kaptan demişler.” (Mir’ati)
Yol yürümekle, borç ödemekle tükenir.
Bir iş ertelemeden zamanında yapılırsa rahat edilir.
Sana vereyim bir öğüt, kendi ununu kendin öğüt
Kendi işini kendi yapmak kadar zevkli bir uğraşı yoktur. Elden geliyorsa, zaman ve imkân varsa... Kurda, ‘neden boynun (ensen) kalın’ demişler, ‘işimi kendim görürüm de ondan’ demiş.” atasözüyle yakın anlamlıdır.
İnsan beşer, kuldur şaşar.
Bak: “Kul, kusursuz olmaz.”
Çirkefe taş atma, üstüne sıçrar.
Edepsiz, iğrenç bir kişinin tepkisine yol açacak bir davranışta bulunmamalıdır.
Dokuz ölç, bir biç.
Bir işi yapmadan önce çok düşünmenin gereği anlatılır.
Zaman sana uymazsa, sen zamana uy.
İnsanla yaşadığı çağ arasında bir uygunluğun gereğini anlatır. Bir örnek: bir kimse kalkar da aya gitmenin günah olduğunu söylerse, aya gitmekten vazgeçilmeyeceğine göre, bu kimsenin gülünç duruma düşmemesi için fikrini değiştirmesi gerekir.
“Zaman uymayınca sen uy zamana.” (Mengûşi) / “Veysel ne durursun herkes gidiyor Zaman uymaz sen zamana uy diyor Fen çok büyük kerameti yutuyor Uyan bu gafletten uyuma yurttaş.” (Âşık Veysel)
Allahtan umut kesilmez.
Hiç bir zaman umutsuzluğa kapılmamalı, her şeyin bir çözüm yolu bulunabilir.
Göle su gelinceye kadar kurbağanın gözü patlar.
Zamanında yapılmayan bir işin pek hoş karşılanmaya- cağını anlatır.

Pages