Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Her şeyin yokluğu yokluktur.
Önemsiz gibi görünen her şeyin aslında önemli yeri vardır. Örneğin, bir makineden bir vida düşmüşse, fabrikanın durmasına sebep olabilir.
Her şeyin vakti var, horoz bile vaktinde öter.
Her şeyin bir zamanı vardır. Zamansız yapılan işler olumlu sonuç vermez. / “Demir tavında dövülür” atasözüyle yakın anlamlıdır.
Kuzguna yavrusu anka (şahin, güzel) görünür.
Bak: ““Karga yavrusuna bakmış; benim ak pak evlâdım, demiş”.
Kişi refikinden azar.
Kötü arkadaş insana kötülük eder. / “Kır atın yanında duran ya huyundan ya tüyünden (ya suyundan)”, “Üzüm üzeme baka baka kararır”, “Köpekle yatan pire ile kalkar”, “Körle yatan şaşı kalkar” atasözleriyle eşanlamlıdır.
Bir sıçrarsın çekirge, iki sıçrarsın çekirge, üçüncüde ele geçersin çekirge.
Suçlu bir gün mutlaka ortaya çıkar, yakalanır.
Az söyle çok dinle.
Çok konuşan yanlış şeyler söyleyebilir. Oysa çok dinlemek insana hem hata yaptırmaz hem çok şey öğretir.
Azı bilmeyen çoğu hiç bilmez.
Aza önem vermeyen, çoğu elde edemez. / “Biri bilmeyen bini hiç bilmez” atasözüyle eşanlamlıdır.
Kazma elin kuyusunu kazarlar kuyunu.
Bak: El için kuyu kazan, evvelâ kendi düşer.
Arayan mevlâsını da bulur belâsını da.
Bu sözde iki anlam vardır: belâsını aramak: kavgaya sebep olacak olay çıkartmak. Bir de, bir doğruyu, bir gerçeği aramak ve sonunda bulmak. Bu söz, daha çok ikinci anlamda söylenir.
“Koşan elbet varır, düşen kalkar Kara taştan su damla damla akar Birikir, sonra bir gümüş göl olur Arayan hakkı en sonunda bulur.” (Tevfik Fikret)
Yavuz hırsız ev sahibini bastırır.
Kimi insanlar, bir yandan toplumun benimsediği ahlâk dışı davranışlarda bulunurlar, bir yandan da kendilerini kınayan ve engel olmak isteyenleri sindirir, küstahlığını devam ettirirler. / “Hem suçlu, hem güçlü”, “Hem kel hem fodul” deyimleri aynı anlamı verirler.
“Dürüst olmaz kişinin işi bî-yar / Yalınız taş olur mu hiç divar.” (Güvahi)

Pages