Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Gidip de gelmemek var, gelip de dönmemek var.
Ölüm, insan için doğal bir sonuçtur. Doğmak ve yaşamak gibi. Hiç umulmayan bir zamanda ve yerde ölmek olağandır.
“Neylersin ölüm herkesin başında. / Uyudun uyanmadın olacak. / Kim bilir nerde, nasıl kaç yaşında? / Bir namazlık saltanatın olacak, Taht misali o musalla taşında.” (Cahit Sıtkı Tarancı)
El için kuyu kazan, evvelâ kendi düşer.
Başkasına kötülük düşünen, düşündüğü kötülükten önce kendi zarar görür.
“Nazlı yârin başında Yeşil oyalı yaşmak İyi gelmedi sana Ellere kuyu kazmak.” (Halk Türküsü) / “Halkı düşürmeğe kuyu kazarsan İlden önce düşer kazan demişler.” (Lütfi)
Akçe el kiridir.
Para iyi şeyin olduğu gibi kötülüğün de kaynağıdır. Pek çok kötü şey para için yapılmaktadır.
'“Yi elde olanı yimek yeridür Karar eylemez akçe''el kiridir.” (Güvâhî)'
İş insanın aynasıdır.
Yapılan işin biçimi, niteliği, işi yapanın kişiliğini belli eder.
Papaz her gün pilav yemez.
Bak: “Her gün papaz pilav yemez.
Kaçanı kovmazlar (kovalamazlar), yıkılanı vurmazlar.
Kaçanı kovalamak, yıkılıp düşeni ezmek yiğitliğe sığmaz.
Dünya malı dünyada kalır.
Paraya, mala mülke fazla önem vermemenin gereğini anlatır.
“Zevkin aldanma, tapma dünyaya Dünya malı burda kalsa gerektir.” (Genç Abdal) / “Sultan Süleymana kalmayan dünya Bu dağlar yerinden ayrılır bir gün.” (Karacaoğlan)
Gezen ayağa taş değer.
Zararlı davranışlarla ilgili kimselerin bundan zarar göreceklerinin doğal olduğunu anlatır.
Kara (kötü) haber tez duyulur.
Kötü haber tez yayılır, ilgili kimse tez duyar.
Meyvah ağacı taşlarlar.
Değerli olan şeylere aşın ilgi duyulur. / “Al elmaya taş atan çok olur” atasözüyle eşanlamlıdır.

Pages