Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Gönül bir sırça saraydır, kırılsa yapılmaz.
İnsan çoğunlukla duygusal bir varlıktır; içlidir, incedir, duyguludur. İncinmeye, kırılmaya gelmez. Çünkü düzelmesi, bağışlaması güçtür.
“Gönül derler buna sırçadan ince, / Kırma, bu gördüğün şişe değildir, / Açar çiçeğini bahar gelince, / Vurma bu gördüğün meşe değildir.” (Haşan Ali Yücel) / “Dağlarda duman olur Denizde seyran olur Gönül ferman dinlemez Dünyası zindan olur.” (Halk Türküsü)
Akıllı düşününceye kadar deli oğlunu everir.
İyi düşünüp çabuk karar vermek gerekir. Aksi halde kimi fırsatlar elden kaçar. / “Akıllı köprü arayıncaya kadar deli .suyu geçer” atasözüyle eşanlamlıdır.
Göz görmeyince gönül katlanır.
Yakın bir kimsenin çektiği sıkıntıya uzakta olanların gereği gibi üzülmeyeceklerini anlatır.
“Sabahtan gittim suya Dolmadı kovacığım Göz görmeyince gönül Katlanır ufacığım.” (Halk Türküsü)
Sayılı günler tez geçer.
Bir işi yapmak için tanınan süre çabuk geçer.
Aslan kocayınca sıçan deliği gözetir.
Büyük işler yapmış bir kimse, yaşlanınca küçük işlerle yetinir.
Her inişin bir yokuşu, her yokuşun bir inişi vardır.
İnsan hayatında yükselme yada düşme devamlı değildir. Yükselen bir insanın birdenbire itibarını yitirmesi nasıl olağansa, birdenbire itibar kazanmak, yükselmek de öylesine doğaldır.
Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.
Bu söz toplumdaki bir çelişkiyi ortaya koyar; bir yandan insanların doğru olmaları istenirken, bir yandan da doğru söyleyenlerin kimi çevrelerce sevimsiz olduklarını anlatır.
“Doğru söz acıdır derler, darılma Her çarlıya anam diye sarılma.” (Merdümi) / “Doğru söyleyene delidir derler Kimi deli kimi velidir derler.” (Sümmanl)
Güzele ne yaraşmaz (yakışmaz).
Güzel şeyin güzel görünmesi için fazla bir zahmete gerek yoktur. Güzel, ne giyerse yakışır.
iki cambaz bir ipte oynamaz.
İki açıkgöz ve kurnaz kişinin bir arada çalışamayacağını anlatır.
“Yırtıcı kuşların ulur ömrü az Bir tek ipte iki cambaz oynamaz.” (Leımi) / “iki cambaz bir ipte oynamaz Bir ipte bir sürü cambaz Hilebaz, madrabaz, kumarbaz.” (Orhan Murat Arıburnu)
Dert ağlatır, aşk söyletir.
Bak: “Aşk ağlatır, dert söyletir.”

Pages