Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Akar su pislik tutmaz.
Çalışan, bir işle uğraşan insan kötü alışkanlıklar almaz.
Göze yasak olmaz.
Bakmanın doğal bir davranış olduğunu anlatır.
Atın ölümü arpadan olsun.
Çok istenilen, sevilen bir şey yapılırken, büyük zarar da görse insan, pek üzülmez. Bu söz, böyle bir duyguyu anlatmak için söylenir.
Güvenme (inanma) dostuna, saman doldurur postuna.
Hiç bir kimseye yüzde yüz güvenmemenin gereğini anlatır.
“Fırsatını bulsa ipini çeker En iyi dostundan sakın sen seni.” (Sümmani) / “Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sadık yârim kara topraktır.” (Âşık Veysel) “Dostuna da fırsat düşürme keman Dost dostum ağmanın arar demişler.” (Mevci)
Aç elini kora sokar.
Aç, yiyeceğini sağlamak için her türlü tehlikeyi göze alabilir. “Aç köpek fırın deler (yıkar)”, “Aç kurt arslana saldırır” atasözleriyle eşanlamlıdır.
Dostluk başka, alışveriş başka.
Alışverişin kendine özgü yasaları vardır. Duygusal davranışlar alışverişe zarar verir. / “Dostluk kantarla, (hesap) alışveriş miskalle” ata- sözüyle eşanlamlıdır.
Cömert derler maldan ederler, yiğit derler candan ederler.
İnsan, binlerinin kendini gereğinden fazla övmesine aldırmamalıdır, yoksa tava gelerek malından ve canından olabilir.
Her baharın bir hazam vardır.
Her şeyin bir bitimi, sonu vardır.
“Ayandır bu baharın var hazanı Geçer durmaz bu dilberlik zamanı.” (Taşlıcalı Yahya Beğ)
Ananım ekmeğine kuru, ayranına duru demem.
Ana insan için kutsal bir varlıktır. Ona saygı, ona sevgi büyük bir görevdir. Anaya karşı çıkmak, yaptıklarını beğenmemek, isteklerini yerine getirmemek büyük kusurdur.
Alçak uçan yüce konar, yüce uçan alçak konar.
Alçak gönüllü olanlar toplumca sevilir, kendini herkesten üstün görenler ise sevilmezler.
“Alçak gönüllü ol kibr etme yâhû Alçak uçan yüce konar demişler.” (Yesârî)

Pages