Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Yüz yüzden utanır.
İnsanlar, bir konuyu karşı karşıya konuşurlarsa daha kolay anlaşırlar, anlamında söylenir. Zahirenin amban sabanın ucundadır. / Toprak işlenmedikçe ürün elde edilemez.
“Koyun verdi, kuzu verdi, süt verdi Yemek verdi, ekmek verdi, et verdi, / Kazma ile dövmeyince kıt verdi, / Benim sadık yârim kara topraktır.” (Âşık Veysel)
Çivi çıkar ama yeri kalır.
Yapılan fenalık hiç bir zaman unutulmaz.
Danışan dağı aşmış, danışmayalım yolu şaşmış.
Kişi, kimi sorunları tek başına çözemez. Bilen birine danışmazsa yanlış kararlar alabilir, yanlış davranabilir. / “Akıl akıldan üstün” olduğunu unutmamak gerekir.
“Danışmayan düzde yolun şaşırır Danışan dağları aşar demişler.” (Figani) / “Akl-ü izanına hiç olma mağrur Bin bilsen de yine bir bilene sor.” (Salburcuoğlu)
Atlar nallanırken kurbağalar ayak uzatmaz.
'Kişi kendini bilmeli, haddini bilmelidir. “Kişi noksanını bilmek gibi irfan olmaz.” Tecrübesi, bilimsel çalışması, yeteneği olmayan birinin, bilimsel bir görüş getirmesi imkânsızdır. Kuvvetçe, yetenekçe, bilgice, görgüce zayıf kişilerin büyük sorunlar karşısında, kendi yetenekleri ölçüsünde davranmaları gerekir. Büyük İskender''in resimlerini yapmakla ünlü ressam Apel''in, bir resmi için saçma sapan eleştirilerde bulunan bir kunduracıya: “çizmeden yukarı çıkma!” diye bağırması ünlüdür.'
Gökten ne yağdı da yer kabul etmedi.
Büyüklerden küçüklere verilen şeylerin reddedilmeyeceğini anlatılır.
Âlet işler, el övünür.
Bir işin iyi yapılabilmesi için aracın (âlet) önemi büyüktür. İyi araçla iyi iş, kötü araçla kötü iş yapılır. El becerisi çok önemlidir, ama araçsız iş başarmak güçtür.
Eşeğin kuyruğunu kalabalıkta kesme, kimi uzun der kimi kısa.
Kimi konular herkesi ilgilendirmez. O konularda alınacak kararlar, yapılacak işler ilgililer arasında olmalıdır. Yoksa olumlu bir sonuç alınamaz.
“Bazarda eşşeğin kuyruğun kesme Kim uzun, kim kısa der ise küsme.” (Mesti) / “Bed asla necabet mi verir hiç üniforma Zerdüz palan ursan eşek yine eşektir.” (Ziya Paşa)
Bülbülü altın kafese koymuşlar, “ah vatanım” demiş.
Her insanın, her canlının bir vatanı vardır. Vatanını sevmeyen insan düşünülemez. Vatanından uzun süre ayrılan kimseler “daüssıla” yurt özlemi hastalığına tutulurlar. İnsan, ancak vatanında mutlu olabilir.
“Bülbülü koysalar altun kafese Gine özler ister vatan demişler.” / “Sanmayınız mihneti gam bülbülle gülden geldi, / Kafese girdi belâ başına dilden geldi.”
Güneş girmeyen eve doktor girer.
Güneş ışınlarının canlının gelişmesinde, yaşamasında büyük yeri vardır.
Her gün baklava börek yense bıkılır.
Her gün aynı şeyi yapmak, insanı usandırır.

Pages