Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

Açın kursağına çörek dayanmaz.
Aç, yoksul insan, yarınını hazırlayamaz, günü gününe yaşar.
Aç köpek fırın deler (yıkar).
Aç insan, yasaları, töreleri çiğnemek zorunda kalır. Bunu önlemek için açlığın ve açlığı meydana getiren nedenlerin ortadan kalkması gerekir.
“Acıkan it furun yakar demişler.” (Havayi) / “İyi olan hiç kimseye kem demez İyilik de varlıkla, aç aman bilmez.” (Mesti)
İnanma (güvenme) dostuna, saman doldurur postuna.
Bak: Güvenme (inanma) dostuna, saman doldurur postuna.
Tevekkelin gemisi batmaz (eşeğini kurt yemez).
İşini sağlam tutan kaygı duymaz.
Büyük başın derdi büyük olur.
Büyük ve sorumlu iş çevirenlerin tasalarının da ona göre büyük olduğunu anlatır.
“Büyük başın elbet büyük derdi var Büyük dağın büyük olur dumanı.” (Salburcuoğlu) / “İhtiyar amcanı dinler misin oğlum Nevruz Ne büyük söyle, ne çok söyle, yiğit işde gerek.” (Mehmet Akif Er soy)
Gönül verme evliye eve gider unutur.
Bir insanın, iki kimseyi aynı ölçüde sevemeyeceğini anlatır.
Vardığın yer körse, bir gözünü kapa.
İnsanın içinde bulunduğu toplumun töre ve geleneklerine uymasını öğütleyen bir sözdür.
Dağ başından duman eksik olmaz.
Büyük işler yürütenlerin, çok sorunları vardır, çok yorulur, çok üzülürler.
“Dalda kuş eksik olmaz, / Dağ başında duman.” (Cahit Sıtkı Tarancı)
Ağaç yaş iken eğilir.
Gelişmenin, yetişmenin belli zamanı vardır. Belli bir yaştan sonra yeni bir yaşantıyı (yaşama biçimi), yeni bir fikri kabul etmek, yeni bir duruma uymak kolay değildir.
“Çubuğu yaş iken eğmek gerektir Küçükken yetişir sıbyan demişler.” (Mir’ati)
Çok mal haramsız, çok laf yalansız olmaz.
Belli ve normal ölçüler içinde çok para kazanmak zordur. Bu yüzden çok kimse çok kazanmak için yasa dışına çıkar; gereğinden fazla konuşanların yalan söylemek zorunda kaldığı gibi.

Pages