Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

İki at bir kazığa bağlanmaz.
Bak: “İki baş bir kazanda kaynamaz.”
Abdalın karnı doyunca gözü yolda olur.
Çıkarı sağlandıktan sonra hemen uzaklaşmak isteyenler için söylenir.
Cahile söz anlatmak, deveye hendek atlatmaktan güçtür.
Evreni, dünyayı, hayatı tanıtacak kısa bilgileri bile öğrenememiş bir kimseyle konuşmak, anlaşmak güçtür. “Ben diyorum bayram haftası, sen diyorsun mangal tahtası” sözü, “kazı koz anlamak”, “elifi görse mertek sanmak” deyimleri bilgisiz, okumamış kimselerle anlaşmanın zorluğunu anlatır. Cahil insanın dünyası dardır, sınırlıdır. Görgüsü kıttır. İnanışları boş inançlara dayanır. Bilimsel düşünemez. Böylesi kimselerle anlaşmak güçtür.
Ölüsü olan bir gün ağlar, delisi olan her gün ağlar.
Bir ömür boyu delilik, o insanın yakınların! fazlasıyla üzer.
Parayı veren düdüğü çalar.
İnsanların parayla ç/ok şey elde ettiklerini; paranın her şey olmadığı halde, her işin başında görüldüğünü, her şeyden üstün tutulduğunu anlatır.
“İşte şu âdemler düdüğü çalar Evvelce parayı veren demişler.” (Refiki)
Leyleğin ömrü laklakla geçer.
Boş yere konuşan, olumlu bir iş yapmayan kimseler için söylenir.
“Ne kazandık bu kadar bakmak ile Leyleğin ömrü geçer lâklâk ile.” (Namdar Rahmi Karatay)
Söyleyenden dinleyen ârif gerek.
Söz, bir fikri, bir düşünceyi, bir duyguyu bütün incelikleriyle ortaya koymayabilir. Söylenenlerden, söylenmeyenleri de bulup çıkarmak biraz da dinleyenin anlayışına ve sezgisine bağlıdır.
Az söyle uz söyle.
Gevezelik herkesi sıkar. Az ve özlü konuşmalıdır.
“Az söz erin yüküdür Çok söz hayvanın yüküdür / Bilene bir söz yeter Sende güher var ise.” (Yunus Emre)
Bakan yemez, kapan yer.
Malına sahip çıkmak gerekir, yoksa kapanın elinde kalır.
Huy canın altındadır.
Alışkanlıklardan kurtulmak kolay değildir. Huy insanın davranışlarını ayarlayan bir alışkanlıktır, ölüme dek sürer. / “Huylu huyundan vazgeçmez” atasözüyle eşanlamlıdır.

Pages