Türkçe Deyimler Sözlüğü'nde ara

İt kağnı gölgesinde yürür de kendi gölgesi sanırmış.
Başkasından korunarak iş yapan kimi akılsızlar, başarılarının kendilerinden geldiğini sanırlar.
Adamın iyisi alışverişte belli olur.
Para, insanın duygu ve düşüncelerini, davranışlarını, ahlâk anlayışını tartan, ortaya çıkaran iyi bir ölçektir. / Adamın iyisi iş başında belli olur. / İş, insanın kişiliğini meydana çıkarır: çalışkan mıdır, tembel mi; bencil midir: dürüst müdür; çıkarlarını başkasının çıkarlarıyla bir tutuyor mu; kendisi az çalışıp başkalarını çok çalıştırıyor mu, işini seviyor mu? İş, bütün bunlara cevap verir.
“Âyinesi iştir kişinin lâfa bakılmaz Şahsın görünür riitbe-i aklı eserinde.” (Ziya Paşa)
Davul, dengi dengine diye çalar.
Dostlukta, arkadaşlıkta, evlilikte kişiler her bakımdan denk olmalılar, anlaşabilmeliler. Yoksa ilişki uzun sürmez, bozulur.
Alışmış kudurmuştan beterdir.
Kötü alışkanlıklar insanı gülünç durumlara düşürür, onuru kırılır, toplumdaki yeri bozulur. İşlerini yürütemez, perişan olur ve kolay kolay eski durumuna dönemez. Örnek: içki alışkanlığı.
Cemaat ne kadar çok olsa imam gene bildiğini okur.
Bak: “Cami ne kadar büyük olsa, imam gene bildiğini okur.”
Kime müslüman desen haçı koltuğunda çıkar.
İyi insanın az olduğunu anlatır.
Aç köpek fırın deler (yıkar).
Aç insan, yasaları, töreleri çiğnemek zorunda kalır. Bunu önlemek için açlığın ve açlığı meydana getiren nedenlerin ortadan kalkması gerekir.
“Acıkan it furun yakar demişler.” (Havayi) / “İyi olan hiç kimseye kem demez İyilik de varlıkla, aç aman bilmez.” (Mesti)
Bıçak yarası geçer, dil yarası geçmez.
Dikkatli ve ölçülü konuşmak; bir gün utanılacak pişman olunacak şeyleri söylememek gerekir. Acı söz, gerçekten insan belleğinde unutulmayacak izler bırakır.
Gel denilen yere gitmeye ar eyleme, gelme denilen yere gidip yerini dar eyleme.
Bak: “Çağrılan yere erinme, çağrılmayan yere görünme.”
Ata dost gibi bakmalı, düşman gibi binmeli.
Ata çok iyi bakmalı, iyi bakılan at yorulmaz.

Pages